Usługi opiekuńcze to jedna z form pomocy udzielanej w ramach systemu wsparcia socjalnego. Mogą z niej skorzystać osoby z niepełnosprawnościami, a także osoby chore krótkoterminowo albo przewlekle, osoby starsze i osoby samotne, jeśli potrzebują na co dzień pomocy innych osób, a nie mogą jej uzyskać od osób, które wspólnie z nią mieszkają (np. równie chory współmałżonek) i innych członków rodziny, tzw. wstępnych i zstępnych, czyli dzieci, wnuków, sióstr, braci, dalszej rodziny.
Usługi opiekuńcze obejmują pomoc w 4 obszarach:
- Zaspokajanie codziennych potrzeb życiowych podopiecznego, w tym m.in.:
- zakup artykułów spożywczych i przemysłowych koniecznych do prowadzenia gospodarstwa domowego,
- przygotowywanie (lub dostarczanie) prostych posiłków według diety zaleconej przez lekarza,
- karmienie podopiecznego.
- Opieka higieniczna nad podopiecznym i jego otoczeniem, w tym m.in.:
- sprzątanie pomieszczeń, w których przebywa podopieczny oraz dbałość o sprzęty codziennego użytku,
- utrzymywanie w czystości urządzeń sanitarnych,
- utrzymywanie higieny osobistej podopiecznego poprzez: mycie, czesanie, kąpiel, pomoc w załatwianiu potrzeb fizjologicznych, utrzymywanie w czystości bielizny osobistej i pościeli, pomoc przy ubieraniu.
- Zabiegi pielęgnacyjne zalecone przez lekarza, w tym m.in.:
- zamawianie wizyt lekarskich,
- realizacja recept w aptece,
- kontakt z lekarzem w sprawach dotyczących zdrowia podopiecznego (zwłaszcza w sytuacjach pogorszenia się stanu zdrowia podopiecznego).
- Zapewnienie, w miarę możliwości, kontaktów podopiecznego z otoczeniem, w tym m.in.:
- podtrzymywanie kondycji psychofizycznej podopiecznego, np. zachęcanie do i towarzyszenie w aktywności fizycznej (np. spacery) i intelektualnej (np. rozmowy, czytanie prasy i książek, rozwiązywanie krzyżówek, gry planszowe),
- pomoc w załatwianiu spraw urzędowych w uzgodnieniu z podopiecznym,
- pomoc w kontaktach ze społecznością lokalną.